Postępowanie w przypadku zespołu jelita drażliwego (IBS) powinno obejmować zmiany w ogólnym stylu życia, aktywności fizycznej, diecie i ewentualnie przyjmowaniu leków działających objawowo. Osoby z IBS powinny podejmować aktywność fizyczną oraz regularnie odpoczywać, znajdując czas na wyciszenie i relaks. Dieta i odżywianie powinny być ustalone z uwzględnieniem rodzaju IBS (postaci biegunkowej, zaparciowej lub mieszanej).

Warto wprowadzić następujące zasady:

• Regularne odżywianie i przeznaczanie wystarczającej ilości czasu na posiłki.
• Nieomijanie posiłków i niepozostawianie długich przerw pomiędzy posiłkami.
• Picie co najmniej 8 szklanek płynów dziennie, najlepiej wody.
• Ograniczenie spożycia kawy i herbaty do 3 filiżanek dziennie.
• Ograniczenie spożycia alkoholu i napojów gazowanych.
• Ograniczenie świeżych owoców do 3 porcji dziennie.
• Unikanie sztucznych słodzików.
• W zależności od postaci IBS może być pomocne ograniczenie spożycia żywności bogatej w błonnik (takiej jak pełnoziarniste i bogate we włókna produkty: pieczywo, mąki, zboża, warzywa) lub jej dodanie do diety (najlepiej w formie rozpuszczalnej w wodzie). Informacji o koniecznej modyfikacji diety powinien udzielić lekarz.
• Wprowadzenie diety FODMAP (czyli diety o małej zawartości fermentujących oligo-, di- i monosacharydow oraz polioli).
• Jeśli pacjent zdecyduje się przyjmować probiotyki – powinien je przyjmować przez co najmniej 4 tygodnie, a najlepiej wedle zaleceń producenta.

Na podstawie: Irritable bowel syndrome in adults: diagnosis and management of irritable bowel syndrome in primary care NICE, February 2015 oraz Evidence-based clinical practice guidelines for irritable bowel syndrome. Journal Gastroenterol. 2015 Jan;50(1):11-30

Dieta FODMAP to dieta o małej zawartości fermentujących oligo-, dii monosacharydow oraz polioli (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols – FODMAP).

Dlaczego produkty zawierające duże ilości FODMAP nasilają objawy IBS?
Produkty bogate w FODMAP przechodzą w postaci niezmienionej do jelita i poprzez swoje działanie osmotyczne powodują nagromadzenie płynów w jego świetle. W ten sposób dochodzi do przyspieszenia motoryki jelit.

Po przejściu do jelita grubego podlegają one fermentacji bakteryjnej ze wzmożoną produkcją dwutlenku węgla i wodoru. Dalsze przemiany mogą prowadzić do wytworzenia siarkowodoru i metanu. Procesy te są odpowiedzialne za uczucie dyskomfortu w rejonie jamy brzusznej (ból oraz uczucie przelewania), biegunki lub zaparcia i wzdęcia.

Źrodła FODMAP w diecie
Na pierwszym etapie diety należy całkowicie wyeliminować produkty zawierające duże ilości FODMAP. Nie jest to trudne, ponieważ dla produktów przeciwwskazanych (z dużą zawartością FODMAP) istnieje alternatywa w postaci produktów dozwolonych (z małą zawartością FODMAP). Na drugim etapie diety należy ją stopniowo rozszerzać (biorąc pod uwagę indywidualną tolerancję na produkty zawierające więcej FODMAP).

W tabeli podano przykłady produktów o małej i dużej zawartości FODMAP.